Planski pristup u pogledu meliorativnih mjera jedan je od načina za bolje iskorišćavanja pašnjaka i livada, kao i izuzetno profitabilno gajenje goveda u sistemu krava dojilja ili krava - tele – kaže Momčilo Kuveljić, iz Savjetodavne službe u biljnoj proizvodnji. Način i intezitet iskorišćavanja livada i pašnjaka ima veliki značaj za ishranu stoke, ali i utiče na opšte stanje travnjaka i zaštitu životne sredine. Takođe, livade koje se više godina ne kose i pašnjaci na kojima nema stoke, doprinose većem riziku i bržem širenju požara. Najčešće se to događa u proljeće, kada pojedini nesavjesni vlasnici, nakon završenog čišćenja svojih imanja pale ostatake, a jači udari vjetra prebace plamen na okolinu. Sistem krava - tele podrazumjeva držanje krava koje se uopšte ne muzu, nego cjelokupnu količinu mlijeka posisaju telad.
– Meliorativne mjere (đubrenje, kultiviranje, drljanje, freziranje, suzbijanje korova i podsijavanje travnjaka) utiče na veći kvalitet i prinos sa livada i pašnjaka i jedan je od načina njihovog boljeg iskorišćavanja – kaže doplomirani iženjer poljoprivrede Momčilo Kuveljić.
– Ovaj vid govedarske proizvodnje je veoma razvijen u brojnim zemljama koje raspolažu ogromnim pašnjacima. Predstavlja specifičan način držanja goveda za tov – proizvodnju mesa, koji se zasniva na ispaši krave i teleta koje još sisa, tokom pašne sezone. Osnovne karakteristike ovog sistema je držanje krava na uobičajen način sa osjemenjavanjem i teljenjem, ali bez muže i držanjem van štale na ispaši, u određeno doba godine, kada klimatski uslovi to dozvoljavaju. Naime, krave u ovom sistemu doje tele u skraćenoj laktaciji od šest do devet mjeseci starosti, na ovaj način krave tokom laktacije mogu da proizvedu od 1.200 do 1.800 litara mlijeka, kojim se hrani tele – pojasnio je naš sagovornik uz napomenu da se kod ovog sistema nikako ne može računati na prihode od proizvodnje mlijeka.
Sistem krava - tele kod nas postaje sve interesantniji, kaže Kuveljić, prvenstveno kod domaćina koji raspolažu velikim pašnjacima.
– Samim tim imaju mala ulaganja u ishranu goveda. Ovakav vid govedarstva svakako veoma odgovara našim prostorima, zbog ukupne površine pašnjaka i livada, prirodnih uslova i geografskog položaja. Sistem se prije svega uvodi u brdsko-planinskim krajevima, koji raspolažu dovoljno velikim površinama za ispašu. Ovaj sistem predstavlja ekstenzivan način držanja, iako je profitabilnost veća, nego u drugim stočarskim proizvodnjama – kaže Kuveljić.
Ovaj sistem držanja goveda podrazumjeva slobodnu ispašu tokom najmanje šest mjeseci godišnje, a tokom „štalskih” mjeseci se goveda, takođe slobodno kreću i hrane sijenom koja je sa livada iz neposredne blizine.
– Ovim se obezbeđuje prirodna ishrana, koja rezultira mesom visokog kvaliteta. U zavisnosti od kvaliteta pašnjaka na jednom hektaru je moguće držati jednu do tri krave sa potomcima. U krajevima sa više padavina, na bujnijim pašnjacima se napasaju tri krave sa potomcima. Na pašnjacima gdje nema previše padavina drže se najčešće dvije krave, a kada je ispaša slabija, pred kraj ljeta jedna krava – savjetuje Kuveljić. M.N.

---

Šansa za stočarstvo
– Oplodnja krava u ovom sistemu obavlja se vještačkim osjemenjivanjem ili prirodnim pripustom licenciranim bikovima mesnatih rasa koji daju manju telad. Problem kod vještačkog osjemenjivanja može biti taj što krave iz ovakvog sistema uzgoja nijesu navikle na često prisustvo čovjeka, pa ih može biti teže fiksirati prilikom vještačkog osjemenjivanja. Šansa crnogorske poljoprivrede u cjelini, a posebno stočarstva, je činjenica da je veća tražnja za proizvodima koji potiču iz ekološki očuvanih područja, kao što su naša (bez upotrebe štetnih hemijskih sredstava za zaštitu bilja i mineralnih đubriva), zatim ponuda široke palete specifičnih i geografski prepoznatljivih proizvoda,dijelom za izvoz a posebno za domaću potrošnju i turizam kao važan zamajac razvoja poljoprivrede – kaže Kuveljić.